Book | Paustovsky và tôi

Tất cả bắt đầu từ những nhận xét ngắn ngủi trong cuốn “Để học tốt văn 6″ từ xa xưa khi mà truyện “Chiếc nhẫn bằng thép” vẫn nằm trong chương trình phổ thông. Tuy chưa hề được đọc một truyện ngắn nào của ông nhưng những lời ca ngợi về tài năng của một nhà văn cũng đã gây ấn tượng mạnh mẽ đối với đầu óc non nớt của tôi lúc ấy. Rồi sau đó đọc thơ Bằng Việt viết về Paustovsky, dù chẳng hiểu gì nhưng bạn biết đấy, trong cái thế giới kỳ lạ này vẫn có những điều luôn có thể đồng cảm được mà không cần biết lý do.

“Lẵng quả thông” trong suối nhạc nhiệm màu
Hay “Chuyến xe đêm” thầm thì mê đắm
Mùi cỏ dại trên cánh đồng xa thẳm
Một bầu trời vĩnh viễn ướp hương hoa.

Đôi lúc tôi tự hỏi vì sao con người có khuôn mặt đăm chiêu, nghiêm nghị, thậm chí là khắc khổ ấy lại viết được những cảm nhận tinh tế, sâu sắc, bay bổng và lãng mạn như thế. Văn của ông có một sức lôi cuốn kỳ lạ đối với tôi, để đến bây giờ “Bình minh mưa” là cuốn sách duy nhất sau “Cuộc phiêu lưu của Mít Đặc và các bạn” có thể khiến tôi đọc đi đọc lại không biết chán, mỗi lần đọc, tuỳ theo độ tuổi, hoàn cảnh mà những cảm nhận lại khác nhau, không cái nào giống cái nào. Nó trở thành bến đỗ bình yên cho tôi sau lẫn đổ vỡ, thất vọng, suy sụp hay đơn giản chỉ muốn tìm một góc yên tĩnh cho riêng mình. Nghe thì cao xa và văn vẻ nhưng ai đã từng yêu quý mỗi trang viết của Paustovsky hẳn sẽ đồng ý với tôi ở góc độ này hay góc độ khác.

“Bình minh mưa” cũ kỹ, giấy ngả vàng, long gáy, mép quăn nhưng cái cảm giác dễ chịu ấy lại làm người ta mỉm cười như mỗi lần nhìn thấy những thứ đồ cũ nhưng thân thuộc, những thứ đã sờn tróc nhưng vẫn khiến người ta nâng niu như nâng kỷ niệm mong manh. Quấn một cái chăn thật ấm, mở trang sách đầu tiên và tạm biệt những ồn ã, vướng bận để được giây lát sống trong sự bình yên của những tỉnh lỵ nước Nga nửa thế kỷ trước.

Ở đó không có Internet, không MP3, người ta sống bằng những cuốn sách và dành thời gian chuyện trò với nhau. Ở đó là thế giới của những cánh đồng đầy hoa dại, của rừng cây dẻ và dương liễu, của những chuyến đi dọc theo những con sông tuyệt đẹp của nước Nga. Lúc ấy Võ lâm truyền kỳ, Audition chưa ra đời và dạo chơi trong rừng với một lẵng quả thông là cả một niềm thích thú. Cuộc sống không 262.144 màu sống động, chỉ có màu trắng của “Tuyết”, đỏ rực rỡ của “Cây tường vi”, xanh ngắt của nước dưới đuôi tàu xứ Xevastopon. Mọi thứ đều giản đơn, trong sáng và đẹp.

Có thể ngày mai ta cũng đi qua
Một cánh cửa nao lòng trong truyện “Tuyết”?
Có tiếng chuông rung và con mèo “Ackhip”
Ánh nến mơ hồ như hạnh phúc từng mong…”
Xa xôi sao… Thời thơ ấu sau lưng!

Sau những ngày tháng khủng hoảng, tôi “mua vé” đi chuyến tàu thuỷ đi dọc những con sông đến Camusin và cùng anh phi công “sửa sang lại cuộc đời”. Khi cần sự bình yên, tôi ghé lại ngôi nhà bên bờ sông của tỉnh Navoloky để chìm trong cái không khí tĩnh lặng, ấm áp và thoảng hương của “Bình minh mưa”. Và những lúc muốn được quay về những ngày tháng thơ ấu, tôi lại thử đeo vào tay “Chiếc nhẫn bằng thép”. Còn đối với những ai chưa tìm được ý nghĩa giản dị của cuộc sống, hãy lên “Tàu tốc hành Ximferophon”, biết đâu chúng ta sẽ lại gặp nhau…

Không gay cấn, không giật gân, không thắt nút, mở nút, thậm chí không có cả cốt chuyện và kết thúc, mỗi câu chuyện chỉ giản dị như một kỷ niệm, một lời hứa, một chuyến dừng chân ghé thăm, một “Hạt cát” nhỏ bé nhưng lung linh dưới ánh nắng. Và tôi được tự do bay nhảy, chơi đùa trong cuộc dạo chơi kỳ thú của trí tưởng tượng bởi những cái quá chi tiết, quá cụ thể được giản lược để người đọc được tự mình suy nghĩ và mơ mộng, tự do viết tiếp những dòng cuối trong mỗi câu chuyện để mở…

 – 2007